Problemy globalne – istota
Globalny charakter problemów jest związany ze wzrastającą współzależnością w skali międzynarodowej.
Część problemów globalnych jest wyrazem sprzeczności interesów pomiędzy poszczególnymi krajami czy grupami państw (dewastacja środowiska naturalnego, wyczerpywanie się zasobów).
Ich globalny charakter oznacza, iż nie sposób ich rozwiązać jednostronnie, bilateralnie, czy nawet regionalnie, bez współpracy międzynarodowej i bez uwzględnienia wspólnych i zbieżnych interesów, zarówno bieżących, jak i perspektywicznych.
Pomiędzy tymi problemami istnieją powiązania.
Zmiana charakteru globalnych wyzwań
Wszystkie problemy globalne są dziedzictwem XX wieku.
Problemy globalne na ogół nie są wywołane przez globalizację, jednakże globalizacja istotnie zmienia ich charakter.
W przeszłości większość tych problemów związana była przede wszystkim z dążeniem do zapewnienia międzynarodowego bezpieczeństwa – militarnego, politycznego, ekonomicznego.
Problemy te podejmowane były przez poszczególne państwa, ich ugrupowania i utworzone przez nie organizacje międzynarodowe, które były jedynymi podmiotami władnymi do wypracowywanie rozwiązań, podejmowania decyzji i stosownych działań.
Nowi aktorzy
Mapa podmiotów działających w skali międzynarodowej w warunkach globalizacji jest znacznie bardziej urozmaicona – coraz większą rolę odgrywają organizacje biznesowe, związki zawodowe, ale także NGO-sy, zwłaszcza w takich dziedzinach jak ekologia, przestrzeganie praw człowieka czy pomoc humanitarna.
Wiąże się to m.in. ze złamaniem monopolu państw w dziedzinie informacji, zarówno ze strony mediów, jak i – i to w rosnącym stopniu – Internetu.
Wzrost złożoności problemów
Wraz z postępującą globalizacją problemy do rozwiązania stają się coraz bardziej złożone:
np. tradycyjne negocjacje handlowe przez całe dziesięciolecia dotyczyły praktycznie redukcji stawek celnych;
potem pojawiły się różne instrumenty polityki handlowej;
obecnie obejmują one problematykę handlu, usług, własności intelektualnej, ale także przestrzegania praw pracowniczych, norm ekologicznych, norm sanitarnych itp.
w rezultacie spory o interesy, zagadnienia koordynacji polityki handlowej coraz częściej przekształcają się w zderzenia odmiennych systemów wartości